ንዘረባ ትግርኛ ናብ ጽሑፍ ምቕያር ብተመስገን በራኪ
ዘረባ ናብ ጽሑፍ ናይ ምቕያር መስርሕ ዝኾነ ምልላይ ዘረባ፡ ንዝሓለፉ ብዙሓት ዓሰርተታት ዓመታት ሓደ ካብቶም መጽናዕታዊ ዓውድታት ኮይኑ ጸኒሑ እዩ።
ዋላ እኳ ንሓደ ናይ ዘረባ ኣለሊኻ ኣብነት ንምግባር ሓያሎ ሜላታት እንተሃለወ፡ ንኹሉ ድሩትነት ዝሰግር ምርካብ ግን ገና በዳሂ እዩ።
ስለዚ እዚ ጽሑፍ ሕቡእ ማርኮቭ ኣብነት (ሕምም) ተጠቒምካ ብቑዕ ዓብዪ መዝገበ ቃላት፣ ካብ ተዛራባይ ነጻ፣ ቀጻሊ ስርዓት ምልላይ ዘረባ ትግርኛ ኣብ ምምዕባል ኣየናይ ንኡስ ቃል ኣሃዱ እዩ ዝያዳ ዝምጥን ብምፍላጥ ናይ ቋንቋ ትግርኛ ዘረባ ኣለሊኻ ንምምዕባል ተኽእሎታት ይምርምር።
እቲ ኣለሊኻ ብሂደን ማርኮቭ ኣብነት ዝተዳለወ ኮይኑ፡ ንዕኡ ንምትግባር ድማ ሂደን ማርኮቭ ኣብነታዊ ኣገባብ ተጠቒሙ።
ኣብ መስርሕ ምምዕባል እዚ ስርዓት እዚ እቲ ናይ ዘረባ መረዳእታ ብ16 ኪሎ ሄርዝ ናሙና ምውሳድ ይምዝገብ እሞ እቲ ዝተመዝገበ ዘረባ ድማ ናብ ሜል ፍሪኩዌንሲ ሴፕስትራል ኮፊሸንት (ምፍጭጭ) ቬክተራት ንተወሳኺ ትንተናን መስርሕን ይቕየር።
ኣብዚ መጽናዕታዊ ስራሕ ፲፻ ዝተመርጹ ኣዘራርባታት ብ26 ዝተመርጹ ህዝብታት ካብ ዝተፈላለየ ዕድመን ጾታን ዝተዛረቡ ኮይኖም 4643 ፍሉያት ቃላት ዝሓቖፉ እዮም።
በዚ መሰረት እቲ ዳታቤዝ ብኽልተ መንገዲ ዝቕመጥ እቲ ቀዳማይ ዳታቤዝ 11ዘረባታት ዝሓቖፈ ኮይኑ ንስልጠና ዝውዕል ኮይኑ ካብዚኦም 100 ሓረጋት ንፈተነን ገምጋምን ዝተወሰዱ እንትኾኑ እቲ ካልኣይ ዳታቤዝ ድማ 900 ንስልጠና ዝውዕሉ ቃላትን 100 ንፈተናን ዝውዕሉ ኣዘራርባታት ዝሓቖፈ እዩ።
ካብቲ ናይ ስልጠና ስብስብ ዝተፈለየ ገምጋም ምግባር። ካብዚ ብተወሳኺ እቲ ዳታ ምስ ጠለባት ናይቲ ሕጥK ቶኦልኪት ዝሰማማዕ ቅድመ፡መስርሕ ኮይኑ ክልቲኦም ናይ ጽሑፍን ዘረባን ኮርፐስ ምስ ክኢላታት ዓውዲ ብምምኽኻር ዝተዳለወ እዩ።
እቶም ኣለለይቲ ክህነጹ እንከለዉ፡ ዝተፈላለዩ ንኡሳን ቃላት ከም ኣብነት ሜላታት ተጠቒሞም ንነፍሲ ወከፍ ንኡስ፡ቃላት ኣሃዱ ሓደ ሕምም ተሃኒጹ።
ድምጽታት፡ ታይድ፡ስቴት ትሪፎንን ሲቪ፡ሲላብልን ከም መሰረታዊ ንኡሳን ቃላት ኣሃዱታት ተቖጺሮም፡ ብቕደም ተኸተል ፎነም መሰረት ዝገበሩ፡ ታይድ፡ስቴት ትሪፎን ዝተመርኮሱን ሲቪ፡ሲላብል መሰረት ዝገበሩን ኣለለዪታት ንምህናጽ ይጥቀሙ።
ነዚ መጽናዕቲ ንኹሎም ዓይነታት ኣፍልጦ ዝ ሃቡ ሰባት ተመሳሳሊ ናይ ፈተና መረዳእታ ስብስባት ተጠቒምካ ገምጋም ኣፈጻጽማ ይካየድ።
ካብዚ ብምብጋስ ሓደ ካብቶም ናይ ፈተነ ዳታ ስብስባት ካብቶም ናይ ስልጠና ዳታ ስብስባት ብዘይተሓሰበ መንገዲ ዝተመርጹ ሓረጋት ንምሕዋስ ተዳልዩ ኣሎ፣ እቲ ካልኣይ ዳታ ሴት ድማ ካብቶም ናይ ስልጠና ዳታ ስብስባት ብፍሉይ ተፈልዩ ዝተዳለወ እዩ።
ብመሰረት ርኽበት እዚ መጽናዕቲ ንቋንቋ ትግርኛ ዝተረኸበ ኣፈጻጽማ ልዑል ተስፋ ዘለዎ ኮይኑ ዝተረኸበ ውጽኢት ድማ ዓቕሚ ሲቪ፡ፊደላት ዘርኣየ እዩ።
ምስቶም ዝተረፉ ክልተ ንኡሳን ቃላት ኣሃዱታት ብምንጽጻር። ፎነማት እውን ዋላ እኳ ቲአድስታተ ትሪፕሆነ ብተዛማዲ ድኹም ኣፈጻጽማ እንተዘርኣየ ዘተባብዕ ናይ ኣፍልጦ ብቕዓት ኣፍርዮም እዮም።
translated by Yonatan Solomon Russom
(Yonatanmath)
