| Jan-Mar 09 | Apr-Jun 09 | Jul-Sept 09 | Oct-Dec 09 | Jan-May 10 | Jun-Dec 10 | Jan-May 11 | Jun-Dec 11 |

[DEHAI] በአማርኛ እንዴት ታይፕ አደርጋለሁ?

From: Berhane Habtemariam <Berhane.Habtemariam_at_gmx.de_at_dehai.org>
Date: Fri, 17 Feb 2012 14:15:40 +0100

በአማርኛ እንዴት ታይፕ አደርጋለሁ?

አማርኛን ፊደሎችን በኮምፒውተር ላይ ታይፕ ለማድረግ የአማርኛ ድምጾችን ተቀራራቢ በሆነ የእንግሊዝኛ ፊደሎች በመፈለግ ("phonetic" በሚባል የቋንቋ አመለካከት) መጠቀም ይቻላል። ማንኛውንም የፊደል መደብ ስንጫን የምናገኘው ስድስተኛውን የአማርኛ ፊደል ወይም ሳድስ የሆነውን ፊደል ነው። ሌሎቹን ሆሄያቶች ለማግኘት የእንግሊዝኛ አናባቢ የሆኑትን ማለትም "vowels" አብሮ በመምታት ፊደሉን መቀየር ይቻላል። የሚወክሉዋቸውም አናባቢዎች፦ አ-e ፥ ኡ-u ፥ ኢ-i ፥ አ-a ፥ ኤ-ee እና ኦ-o ናቸው።

ለምሳሌ፦ "ሰላም"ን ታይፕ ለማድረግ "selam" በማለት ነው።


ሀ/

አማርኛ ከእንግሊዝኛ የበለጠ ብዙ ድምጽ ወይም ፊደል ስላለው አንዳንድ ጊዜ የሚወክለው ቃል ላይኖረው ይችላል። ለምሳሌ በእንግሊዝኛ "ጠ"ን ታይፕ ለማድረግ የቀረበው ፊደል "t" ቢሆንም "t" በጣም ወደ "ተ" ስለሚቀርብ ያንን ያስገኛል። ግን ትልቁን "T" ከተጠቀምን የምንፈልገውን ፊደል ማለትም "ጠ"ን እናገኛለን።

ለምሳሌ፦ "TeenaysTlN" - "ጤናይስጥልኝ" ይሆናል።


ለ/

በዛው ሕግ ደግሞ "ኝ" "ኝ"ን ወክሏል። እዚህ ላይ የምንረዳው የምንገምተው የአማርኛ ፊደል በትንሹ የእንግሊዝኛ ፊደል መቀርጽ ካልቻለ ትልቁን የእንግሊዝኛ ፊደል መጠቀም ይረዳል። ይህም ካልሆነሁለቴ በመድገም ፊደሉን ማግኘት ይቻላል። በተለይ መደጋገሙ የሚረዳው ተደጋጋሚ ሆሄያት ላላቸው እንደ "ሀ" እና "ሰ" ነው።

 


ለምሳሌ፦

"sselam"

- "ሠላም" ይሆናል።


 

"SSeHey"

- "ፀሐይ" ይሆናል።

 


ሐ/

ልዩ የሆኑትን ፊደሎች ማለትም ሏ ፥ ሟ ፥ ኋ ለማግኘት ሁለት ዘዴዎችን መጠቀም ይቻላል። ውጤታቸው ግን ያው ነው።

ለምሳሌ፦ "mWa" ለማግኘት "mwwa" መምታት ወይም "ሟ" ነው።


መ/

በመጨረሻ ልናስረዳ የምንፈልገው የአጣቃሽ ወይም ' (apostrophe) ጥቅም ነው። የአንዳንድ ቃላቶች አወቃቀር ሳድስ ሆኖ በአናባቢ ሲቀጥል የአጣቃሽ ምልክቱን መጠቀም ያስፈልጋል። ለምሳሌ "ገብርኤል" ስንል ከ"ር" በኋላ "ኤ" ስለምንጠቀም "gebr'El" ማለት አለብን። አጣቃሹን ባንጠቀም ግን "ር" ወደ "ረ" ይቀየራል። (ትልቁ "E" ደግሞ "ኤ" ለማግኘት አቋሯጩ ዘዴ ነው።)

 


ለምሳሌ፦

"mel'ak"

- "መልአክ" ይሆናል።


 

"m'eeraf"

- "ምዕራፍ" ይሆናል።

 


 

አጣቃሹን ለቁጥሮች ደግሞ እንዲሁ እንጥቀምበታለን።

 


ለምሳሌ፦

'1 - ፩ ይሆናል።


 

'2 - ፪ ይሆናል።

 


 

እንዲሁም አጣቃሹን ሁለቴ በመምታት ምልክቱን እራሱን ለምግኘት ይቻላል። ይህም ደንብ ለአብዛኛው ምልክቶች ይጠቅማል።

 


ለምሳሌ፦

","

በመጀመሪያ ጊዜ "፣" ይሆናል።


 

 

በሁለተኛ ጊዜ "፥" እራሱን ይሆናል።


 

 

በሦስተኛ ጊዜ "," እራሱን ይሆናል።


 

":"

በመጀመሪያ ጊዜ "፡" ይሆናል።


 

 

በሁለተኛ ጊዜ አራት ነጥብ ይሆናል።

ለፍስሃ በርተሎሜኦስ እናመሰግናለን።

  _____

Unshifted

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                


`

 


1

 


2

 


3

 


4

 


5

 


6

 


7

 


8

 


9

 


0

 


-

 


=

 


Bksp

 



Tab

 


q




w




e

እዕዐ


r




t




y




u

ኡዑ


i

ኢዒ


o

ኦዖ


p




[

 


]

 


\

 



Caps

 


a

አዓ


s

ስሥ


d




f




g




h

ህኅ


j




k




l




;




'

 


Enter

 



Shift

 


z




x




c




v




b




n




m




,

፣፥


.

 


/

 


Shift

 



Ctrl

 

        
Alt

 


 

 


Alt

 

        
Ctrl

 

With Shift

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                


~

 


!

 


_at_

 


#

 


$

 


%

 


^

 


&

 


*

 


(

 


)

 


_

        

+

 


Bksp

 



Tab

 


Q




W




E

ኤዔ


R




T




Y




U

ኡዑ


I

ኢዒ


O

ኦዖ


P




{

 


}

 


|

 



Caps

 


A

ኣዓ


S

ጽፅ


D




F




G




H




J




K




L




:

፡ ።


"

 


Enter

 



Shift

 


Z




X




C




V




B




N




M




<

< «


>

> »


?

 


Shift

 



Ctrl

 

        
Alt

 


 




Alt

 

        
Ctrl

 

 

  _____

SERA-EZ Fidel


ቤተሰብ

ግዕዝ

ካዕብ

ሣልስ

ራብዕ

ኃምስ

ሳድስ

ሳብዕ

ዘመደ-
ግዕዝ

ዘመደ-
ካዕብ

ዘመደ-
ሣልስ

ዘመደ-
ራብዕ

ዘመደ-
ኃምስ


ሆይ


he


hu


hi


ha


hee


h


ho

 

 

 

 

 


ላዊ


le


lu


li


la


lee


l


lo

 

 

 


lwwa
lWa

 


ሐውት


He


Hu


Hi


Ha


Hee


H


Ho

 

 

 


Hwwa
HWa

 


ማይ


me


mu


mi


ma


mee


m


mo

 

 

 


mwwa
mWa

 


ሠውት


sse


ssu


ssi


ssa


ssee


ss


sso

 

 

 


ssWa

 


ርእስ


re


ru


ri


ra


ree


r


ro

 

 

 


rwwa
rWa

 


ሳት


se


su


si


sa


see


s


so

 

 

 


swwa
sWa

 


ሻ-ሳት


xe


xu


xi


xa


xee


x


xo

 

 

 


twwa
tWa

 


ቃፍ


qe


qu


qi


qa


qee


q


qo


qwwe
qWe


qwwi
qWi


qwwu
qWu


qwwa
qWa


qwwee
qWee


ቐ-ቃፍ


Qe


Qu


Qi


Qa


Qee


Q


Qo


Qwwe
QWe


Qwwi
QWi


Qwwu
QWu


Qwwa
QWa


Qwwee
QWee


ቤት


be


bu


bi


ba


bee


b


bo

 

 

 


bwwa
bWa

 


ቬ-ቤት


ve


vu


vi


va


vee


v


vo

 

 

 


vwwa
vWa

 


ታው


te


tu


ti


ta


tee


t


to

 

 

 


twwa
tWa

 


ቻ-ታው


ce


cu


ci


ca


cee


c


co

 

 

 


cwwa
cWa

 


ኀርም


hhe


hhu


hhi


hha


hhee


hh


hho


hwwe
hWe


hwwi
hWi


hwwu
hWu


hwwa
hWa


hwwee
hWee


ነሐስ


ne


nu


ni


na


nee


n


no

 

 

 


nwwa
nWa

 


ኛ-ነሐስ


Ne


Nu


Ni


Na


Nee


N


No

 

 

 


Nwwa
NWa

 


አልፍ


a


u


i


A


E


e


o


eW

 

 

 

 


ካፍ


ke


ku


ki


ka


kee


k


ko


kwwe
kWe


kwwi
kWi


kwwu
kWu


kwwa
kWa


kwwee
kWee


ኻ-ካፍ


Ke


Ku


Ki


Ka


Kee


K


Ko


Kwwe
KWe


Kwwi
KWi


Kwwu
KWu


Kwwa
KWa


Kwwee
KWee


ወዌ


we


wu


wi


wa


wee


w


wo

 

 

 

 

 


ዐይን


eee


uu


ii


aa


EE


ee


oo

 

 

 

 

 


ዘይ


ze


zu


zi


za


zee


z


zo

 

 

 


zwwa
zWa

 


ዠ-ዘይ


Ze


Zu


Zi


Za


Zee


Z


Zo

 

 

 


Zwwa
ZWa

 


የመነ


ye


yu


yi


ya


yee


y


yo

 

 

 

 

 


ድንት


de


du


di


da


dee


d


do

 

 

 


dwwa
dWa

 


ዽ-ድንት


De


Du


Di


Da


Dee


D


Do

 

 

 


Dwwa
DWa

 


ጅ-ድንት


je


ju


ji


ja


jee


j


jo

 

 

 


jwwa
jWa

 


ገምል


ge


gu


gi


ga


gee


g


go


gwwe
gWe


gwwi
gWi


gwwu
gWu


gwwa
gWa


gwwee
gWee


ጘ-ገምል


Ge


Gu


Gi


Ga


Gee


G


Go

 

 

 

 

 


ጠይት


Te


Tu


Ti


Ta


Tee


T


To

 

 

 


Twwa
TWa

 


ጨ-ጠይት


Ce


Cu


Ci


Ca


Cee


C


Co

 

 

 


Cwwa
CWa

 


ጰይት


Pe


Pu


Pi


Pa


Pee


P


Po

 

 

 


Pwwa
PWa

 


ጸደይ


Se


Su


Si


Sa


See


S


So

 

 

 


Swwa
SWa

 


ፀጳ


SSe


SSu


SSi


SSa


SSee


SS


SSo

 

 

 

 

 


አፍ


fe


fu


fi


fa


fee


f


fo

 

 

 


fwwa
fWa

 


ፕሳ


pe


pu


pi


pa


pee


p


po

 

 

 


pwwa
pWa

 


 


 


:


::


,


;


,,
-:


:-


??


:|:
**

 

'

' '

,

,,,

;
; ;



'1


'2


'3


'4


'5


'6


'7


'8


'9

 



'10


'20


'30


'40


'50


'60


'70


'80


'90


'100

፲፻
'1000


'10000

 

Received on Fri Feb 17 2012 - 15:34:18 EST
Dehai Admin
© Copyright DEHAI-Eritrea OnLine, 1993-2012
All rights reserved